Hoe kijkt het Maasstad naar het Integraal Zorgakkoord?
23 maart 2023
Aangepaste opleiding doktersassistent sluit beter aan op praktijkbehoefte
23 maart 2023
De Rotterdamse huisarts en straatdokter Marlieke Ridder is samen met acht collega-artsen volop bezig met plannen voor de opening van een praktijk, speciaal bestemd voor dak- en thuislozen plus ongedocumenteerden en onverzekerde EU-burgers. “Ons werk bestaat vooral uit het toeleiden van deze mensen naar het bestaande zorgsysteem. Dat blijkt helaas nog altijd hartstikke nodig.”
Jaren geleden maakte Marlieke Ridder mee hoe een familielid ineens een mentale ziekte kreeg. “Zo merkte ik dat een psychiatrische aandoening ook maar een ziekte is waar je pech mee kunt hebben, die veel invloed heeft op hoe de buitenwereld naar je kijkt en die het moeilijk maakt om je leven op de rails te houden. Tijdens mijn studie Geneeskunde ontdekte ik, via de interne geneeskunde, IC en verslavingszorg, dat dak- en thuislozen ‘mijn’ mensen zijn. Het zijn zúlke overlevers met veel capaciteiten en mensenkennis, ze prikken zo door je heen als je niet eerlijk bent. En ik houd van uitdaging: je moet een hele lange adem hebben, veel teleurstellingen verwerken en alles inzetten om vertrouwen te winnen. Maar als dat dan lukt, kun je veel levenskwaliteit toevoegen.”
Tóch alle basiszorg krijgen
Zo’n 35 jaar geleden startte Marcel Slockers met de zorg aan dak- en thuislozen in Rotterdam. Dat bleek inspirerend: sinds tien jaar werken diverse straatdokters stadsbreed op één HIS samen. Waar lopen zij zoal tegenaan? “Heel veel! Er zijn nog altijd mythes, stigma’s en onjuiste kennis die de zorg aan onze mensen belemmeren. Een verschrikkelijke exclusie ontstaat bijvoorbeeld als iemand geen adres heeft: dan kun je geen aanspraak maken op zorgverzekering. Echter, met een BSN-nummer kun je - dus ook als EU arbeidsmigrant - via een subsidieregeling van het CAK tóch alle basiszorg krijgen. Dat geldt eveneens voor ongedocumenteerden zonder BSN, daar is via het CAK weer een andere regeling voor. Alle huisartsen kunnen deze regelingen benutten, vorig jaar zijn ze een stuk makkelijker gemaakt. Op de SEH kan iedereen alle medische zorg met noodzaak krijgen, daarvoor hoef je als niet-verzekerde dus niet eerst te betalen. Onwetendheid hierover bij zorgverleners leidt ertoe dat mensen met een zorgvraag zich nog meer terugtrekken en daardoor (te) laat zorg krijgen. Dat levert veel frustratie op.”
Geen zorgmijders
“Het is opvallend dat we psychiatrie nog te veel als gedrag zien en niet als de ziekte die dit eigenlijk is. Voor een acute psychose zou je, net als bij een acuut hartprobleem, eigenlijk op de SEH terecht moeten komen. Daarnaast matcht ons zorgsysteem niet met dak- en thuislozen, die ik geen zorgmijders wil noemen. Zij willen best naar een arts, maar ze hebben een andere beleving van tijd, een begrip als ‘afspraak’ is ingewikkeld. Al dit soort zaken merken wij ook in onze zorgverlening. Bij heel veel consulten zijn we vooral bezig met faciliteren, zorgen dat mensen die zorg kunnen krijgen die ze nodig hebben.”
Specifieke huisartsenpraktijk
Samen met zeven collega-straatdokters (Michelle van Tongerloo, Albert Scholte, Relinde Noordegraaf, Thea Noga, Leanne Brouwer, Marcel Slockers en Freerk Edskes) en AVG-arts Michiel Vermaak is Marlieke bezig met het opzetten van een huisartsenpraktijk die specifiek gericht is op dak- en thuislozen plus ongedocumenteerden en onverzekerde EU-burgers – ook gezinnen. Locatie wordt ergens aan de Mathenesserlaan (Rotterdam centrum-west), qua opening wordt ingezet op januari 2024.
“Vanuit deze nieuwe locatie kunnen we intensiever en beter gecoördineerd samenwerken, een nauwere samenwerking met het multidisciplinaire stedelijk daklozen (ggz)team is hier eveneens mogelijk. We nemen geen reguliere patiënten in zorg, organiseren uitsluitend inloopspreekuren en outreach middagen. In ons team is plaats voor diverse assistenten met de nodige kennis van regelingen en subsidies, ik hoop dat we een ervaringsdeskundige als gastheer krijgen en wellicht is er plaats voor een inloopspreekuur met een medewerker van de gemeente. De gesprekken over dit project zijn in volle gang, de gemeente Rotterdam ondersteunt ons en het Zilveren Kruis staat hier eveneens positief tegenover.
Als de praktijk eenmaal stáát, zou ik graag een ziekenhuisteam willen opstellen zodat we, bij opname van een dak-of thuisloze, kunnen meedenken over vervolgtrajecten. Daarnaast kan ons team constructief inzetbaar zijn voor collega-huisartsen die advies nodig hebben. Zo kunnen we elkaar versterken en samen de dak- en thuislozen beter toeleiden naar bestaande systemen. Dat is helaas nog altijd hartstikke nodig.”
Foto's gemaakt door Margot Scheerder
Rijnmond Dokters ondersteunt bij oprichting praktijk straatdokters
Rijnmond Dokters heeft de Straatdokters advies en praktische tips gegeven over het opstarten van deze bijzondere praktijk. Eugenie van Vendeloo, manager wijkgericht werken, heeft samen met Marlieke Ridder, Julia van Leijen en Joost Kadijk het patiëntenbestand en declaratieproces opgeschoond zodat de praktijk een goed georganiseerde start kan maken. "Als het patiëntenbestand op orde is, maakt dit het zoveel makkelijker om inkomsten voor de praktijk te genereren, hierdoor kunnen de artsen zich richten op de zorg voor de patiënten."
