Wat is de invloed van voeding op chronische ziekten?

Overgewicht
Te veel eten en vooral te veel ongezonde producten met veel vet en-of toegevoegde suiker leiden tot overgewicht en juist dat speelt een grote rol bij het ontstaan van diabetes, hart- en vaatziekten en bepaalde vormen van kanker. "Bij mensen met overgewicht zien we dat er vaak sprake is van een verstoord insuline- en glucosemetabolisme, wat mogelijk de microbiota (gemeenschap van micro-organismen) ongunstig beïnvloedt. Daarnaast leidt overgewicht tot hormonale veranderingen, feitelijk is het lijf metabool in disbalans.

Dat de microbiota eenvoudig is aan te passen door de gebruikelijke voeding te wijzigen, blijkt uit een mooie studie uitgevoerd door Amerikaanse onderzoekers in samenwerking met Wageningen Universiteit. In dit onderzoek werden mensen met een Afrikaanse etniciteit, wonend op het platteland in Afrika, op een Afro-Amerikaans dieet - hoog vet, laag vezel – overgezet; de Amerikaanse Afrikanen kregen traditioneel Afrikaanse voeding (laag vet, hoog vezel). Binnen een paar weken werd verschil in microbiota duidelijk, wat mogelijk het verschil in darmkanker-risico tussen deze genetisch dezelfde populaties verklaart.”

Drie kopjes koffie
“In Wageningen ligt de onderzoeksfocus inmiddels mede op tertiaire preventie. Hoe kunnen we bijvoorbeeld zorgen dat mensen met darmkanker zo goed mogelijk aan de start staan van hun behandeling, om complicaties te voorkomen en de kans op bijwerkingen te verlagen. Dat levert nu al interessante onderzoeksuitkomsten op. Meer vezelinname vóór een grote buikoperatie voor darmkanker leidt bijvoorbeeld tot minder complicaties na de ingreep. Positief nieuws is er ook over koffie. Drie à vier kopjes - gefilterde – koffie lijken een gunstig effect te hebben op de terugkeer van én voortijdige sterfte aan darmkanker. Welke stofjes daarvoor precies verantwoordelijk zijn, wordt nog onderzocht.”

Minder verleiding
Ter bevordering van een gezonde leefstijl wordt in Nederland veel ingezet op preventie, aangevoerd door het Preventieakkoord. In aanvulling daarop pleit Ellen voor meer beleid gericht op gezonde voeding. “De verleidingen om te roken worden steeds kleiner gemaakt, dat zou ook moeten gebeuren met verleidingen tot ongezond eten. Ik ben voorstander van een campagne Anders Eten, waarbij gezond eten vooraan in de schappen staat en mensen makkelijker kunnen kiezen voor gezonde, smakelijke en betaalbare voeding. Daar mag echt wel meer beleid voor worden gemaakt.”

Welke advies heeft Ellen tot slot voor huisarts en POH? “Verwijs patiënten met overgewicht vaker naar een GLI, uit wetenschappelijk onderzoek blijkt de kracht van persoonlijk begeleiding bij leefstijlverandering. Herhaalde aandacht voor gezond eten en meer bewegen in de huisartsenpraktijk kan hierbij voor veel mensen van belang zijn. Dit kan door kleine adviezen te geven/vragen te stellen: ‘lukt het u nu om meer te wandelen of fietsen? Houdt u die twee stuks fruit per dag vol? Kiest u nu meestal voor bruin of volkorenbrood?’. Kleine, herhaalde stapjes, afgestemd op de mens die voor u zit. Dat werkt. Helaas blijkt dat er nog veel te weinig gebruik wordt gemaakt van een GLI. En dat is jammer. Een GLI wordt uit de basisverzekering vergoed en kan een lifechanger zijn.” Inmiddels weten we dat bijna de helft van de deelnemers aan een GLI uiteindelijk minstens 5 procent afvalt, schrijft Skipr.