Zorg die past dankzij actieve inbreng patiënt

‘‘Als gevolg van de toenemende vergrijzing en een ongezonde leefstijl zien we het aantal patiënten met een chronische aandoening toenemen,” vertelt Barbara Blommerde, programmamanager Chronische Zorg op Maat bij Rijnmond Dokters. “De zorg voor deze groep is ingericht via vaste zorgpaden. Maar het strikt volgen van de protocollen stemt niet altijd overeen met de behoeften van de patiënt. Tegelijkertijd kampen we met een tekort aan zorgverleners. Door de chronische zorg anders in te richten, kunnen we die uitdagingen het hoofd bieden.” 

Meer tijd voor de kwetsbare patiënt
Om huisartsenpraktijken daarbij te ondersteunen, startte Rijnmond Dokters vorig jaar het programma Chronische Zorg op Maat. Pijlers van dit programma zijn een integrale, persoonsgerichte aanpak, meer autonomie voor medewerkers en de inzet van digitale zorg waar mogelijk. Voor de persoonsgerichte aanpak is Samen Beslissen een cruciale bouwsteen. Barbara: “Dat betekent dat niet de zorgprotocollen leidend zijn maar de behoeften en mogelijkheden van de patiënt. Zorgverlener en patiënt maken samen keuzes over het behandeltraject. Sommige patiënten zijn prima in staat om met digitale ondersteuning zelf hun gezondheid te monitoren, en hoeven bijvoorbeeld niet elke drie maanden op controle te komen. Zo houden zorgverleners meer tijd over voor kwetsbare patiënten en patiënten met minder gezondheidsvaardigheden.”

Behandelexpertise én ervaringskennis
Volgens Ciska Pruijssers, adviseur persoonsgerichte zorg bij het Erasmus MC en gesprekstrainer, sluit Samen Beslissen goed aan bij de manier waarop huisartsen van nature al communiceren met hun patiënten. “Huisartsen kennen hun patiënten en hebben vaak een vertrouwensband opgebouwd. Ze staan niet meteen in de behandelmodus, maar vragen de patiënt: Wat heb je nodig? Wat kan ik daarbij als huisarts voor jou betekenen? Dat is de juiste insteek voor Samen Beslissen.”

Want voor goede zorg is zowel de behandelexpertise van de zorgverlener als de ervaringskennis van de patiënt nodig, vindt Ciska. Door dit te benoemen, geef je de patiënt een actieve rol in de behandeling en dat levert veel op. “De patiënt heeft meer vertrouwen in de zorg als hij of zij van meet af aan betrokken is bij de afwegingen. Dat resulteert in betere therapietrouw en een beter behandelresultaat. Vertrouwen in de behandeling leidt bovendien vaak tot minder telefoontjes en contacten met de praktijk.”

Geen trucje
Aangeven dat de wensen van de patiënt meetellen bij de keuze voor een behandeling, is de eerste stap in een Samen Beslissen-gesprek. Ciska: “Vervolgens kan de zorgverlener uitleggen welke opties er zijn en wat daarvan de voor- en nadelen zijn. Daarna is het belangrijk stil te staan bij wat de patiënt belangrijk vindt. Wil en kan een diabetespatiënt de eigen bloedwaardes prikken? Kan hij of zij met een zorg-App overweg? Is er ondersteuning in de thuissituatie? Zo werk je samen toe naar een behandelkeuze.”

Samen Beslissen is geen trucje, volgens Ciska. “Gebruik het op een manier die past bij jouw communicatiestijl. Heb aandacht voor het verhaal van de patiënt, stel open vragen om te begrijpen wat voor deze patiënt echt belangrijk is, en vul niet bij voorbaat dingen in vanuit je eigen normen en waarden.” Ciska geeft nog een andere tip: “Zorg dat patiënten zich kunnen voorbereiden op een consult. Voor tal van aandoeningen bestaan handige keuzehulpen die helpen bij de besluitvorming. Overigens is Samen Beslissen geen eenmalig gesprek maar een voortdurend proces. Bij een eerste diagnose heeft de patiënt misschien andere behoeften en voorkeuren dan een half jaar later.”

Leren van elkaar
Samen met 40 praktijken werkt Rijnmond Dokters de verschillende onderdelen van het programma Chronische Zorg op Maat verder uit. Barbara: “We doen ervaring op en leren van elkaar. Het doel is om vanaf 2026 bij alle praktijken de chronische zorg toekomstbestendig in te richten en daarmee chronische patiënten de zorg te geven die écht bij hen past.”