Diabetes en parodontitis: tweerichtings-relatie met grote impact
20 september 2024
Verwijzen voor PrEP-zorg ter voorkoming van hiv
20 september 2024
Een goed functionerende eerstelijnszorg draait om wijkgericht werken, dat is wetenschappelijk bewezen. De eerste resultaten van de wijksamenwerkingsverbanden binnen Rijnmond Dokters tonen hoe dit in de praktijk werkt. Inmiddels zijn er al 205 huisartspraktijken bij aangesloten, en dat aantal blijft groeien. Over de kracht van wijkgericht werken spraken we met prof. dr. Maria van den Muijsenbergh, emeritus hoogleraar gezondheidsverschillen en persoonsgerichte eerstelijnszorg.
Met meer dan 40 jaar ervaring als huisarts zegt zij: "Als huisarts kun je onmogelijk alle problemen in je praktijk oplossen. Maar vergis je niet in de kracht van je signaleer- en verwijsfunctie. We weten allemaal welke risico’s de gezondheid negatief kunnen beïnvloeden, zoals obesitas, onveilige woonsituaties, eenzaamheid of stress. Als je de sociale kaart in je wijk kent, weet je met welke problemen jouw patiënten te maken kunnen krijgen. Als je dan ook weet welke interprofessionele zorgverleners kunnen helpen bij het oplossen daarvan, kun je signalen doorgeven en gericht verwijzen. Dat is de kracht van wijkgericht werken. Een mooi voorbeeld daarvan is een onderzoek(*) waarbij huisartsen in Gent veel kinderen met tandheelkundige problemen in hun praktijken zagen. Via interprofessionele samenwerking en verwijzing verbeterde de gezondheidszorg bij deze kinderen enorm. En zo zijn er meer voorbeelden te noemen.”
Herkenbare knelpunten
Om wijkgericht werken in de regio te stimuleren, werkt Rijnmond Dokters hard aan het vormen van wijksamenwerkingsverbanden. “Zo’n twee jaar geleden zijn we hiermee gestart,” vertelt Eugenie van Vendeloo, manager Wijkgericht Werken. “Ondersteund door wijkcoördinatoren zoeken huisartspraktijken in een geografisch aaneengesloten gebied, vaak met dezelfde samenwerkingspartners, naar oplossingen voor de knelpunten waar ze in de wijk tegenaan lopen.
Inmiddels zijn er 32 wijksamenwerkingsverbanden gevormd, waarin 205 huisartsenpraktijken deelnemen. De gesignaleerde knelpunten blijken een grote rode draad te hebben: de samenwerking met het wijkteam loopt niet prettig en het netwerk is niet duidelijk in beeld, hetgeen verwijzen lastig maakt. Daarnaast zorgen oplopende wachtlijsten, vooral bij jeugd- en GGZ-zorg, voor extra werkdruk in de praktijk.”
Eugenie van Vendeloo
Cruciaal
Eugenie: “Door vanuit de blik van de huisarts in de wijk te opereren, kan de wijkcoördinator de voorwaarden voor wijkgericht werken inventariseren en oppakken: netwerken en sociale kaart beter inzichtelijk maken, samenwerking met andere domeinen verbeteren, bijeenkomsten organiseren rondom belangrijke gezondheidsthema’s – vanuit problematiek in de wijk - of praktijken ondersteunen bij MTVP. Het belangrijkste doel? De juiste zorg op de juiste plek en tegelijkertijd ontzorgen van de huisarts. Cruciaal voor een goed functionerende eerstelijn.”
De eerste resultaten
Hoewel nog in de opbouwende fase, heeft de inzet van wijkcoördinatoren die voor de huisartsen in de wijk aan de slag gaan, bij Rijnmond Dokters al enkele resultaten opgeleverd. Eugenie: “In Nieuwerkerk aan den IJssel is bijvoorbeeld in Siilo een app-groep aangemaakt, waarin huisartsen en de vier thuiszorgpartijen participeren. De huisarts kan een lastige casus in deze app plaatsen, die door één van de partijen sneller kan worden opgepakt. In Ommoord bracht een netwerkbijeenkomst Welzijn en POH samen in het Huis van de Wijk, partijen die elkaar eerder niet wisten te vinden. In de wijk Feijenoord bestendigen kleinschalige netwerklunches de interprofessionele samenwerking. Dankzij onze samenwerking met de gemeente Rotterdam is het gemeentelijk verwijsaanbod hopelijk eind dit jaar via Zorgdomein bereikbaar, daarnaast zijn we bezig met uniforme inrichting van Welzijn Op Recept met alle welzijnspartijen van Rotterdam.”
Het vak wordt er leuker door
Maria: “Zulke mooie voorbeelden illustreren de kracht van wijkgericht samenwerken. Inzetten op samenwerking binnen het sociaal domein is op veel fronten effectief, allereerst vooral voor de mensen bij wie sociaal-economische gezondheidsverschillen zo’n grote rol spelen. Maar ook de eerstelijn zelf vaart er wel bij: dankzij geïntegreerde zorg vermindert de werkdruk, waardoor meer tijd voor de patiënt vrijkomt. Uiteindelijk wordt het vak er leuker door, waardoor we meer jonge huisartsen trekken.
Uit onderzoek blijkt dat huisartsen de integrale multidisciplinaire zorg voor mensen met sociale problemen niet als ‘een extra taak erbij’ beschouwen; ze staan er zeker voor open. Dit geldt vooral als ze niet alle problemen zelf hoeven op te lossen en als de overlegtijd in het sociaal domein vergoed wordt. Een sterk wijknetwerk ontzorgt de huisarts, waardoor deze zich kan richten op zijn kerntaken. Daarnaast pleit ik ervoor dat zorgverzekeraars een betaaltitel ontwikkelen voor deze overlegtijd, zodat het een vast onderdeel van de eerstelijnszorg wordt. Voor de houdbaarheid van ons zorgstelsel moeten we niet alleen kijken naar dure, medisch-technische oplossingen; wijkgericht werken is in veel opzichten effectiever.”
(*) Dit artikel beschrijft de geschiedenis van wijkgericht werken in de eerstelijn en diverse effectieve voorbeelden, waaronder dat in Gent.
De voordelen van wijkgericht werken tijdens de coronaperiode worden hier beschreven.
Meer informatie
Nieuwsgierig naar wat de wijkcoördinator voor uw praktijk kan betekenen? Hier vindt u alle informatie. En lees het interview met Anne-Eva Speeks, praktijkhoudend huisarts en adviseur wijkgericht werken binnen Rijnmond Dokters, die graag hoort wat er in uw praktijk speelt.
