Patiënten met EPA verhoogd risico op hart- en vaatziekten

Patiënten met ernstige psychische aandoeningen hebben een levensverwachting die ongeveer 20-25 jaar korter is dan die van andere mensen. Dit wordt grotendeels veroorzaakt door hart- en vaatziekten. Wat kunt u met die wetenschap in uw praktijk?

“Patiënten met een ernstige psychische aandoening, ofwel EPA, zijn mensen met bijvoorbeeld schizofrenie, een bipolaire stoornis, een psychotische of daaraan aanverwante stoornis,” zegt Noor Pelger, Rijnmond Dokters kaderhuisarts GGZ. “Ook patiënten met chronische psychische klachten of een chronische depressie behoren tot deze categorie. Deze patiënten worden dikwijls in de GGZ behandeld, een gemiddelde huisartspraktijk heeft meestal slechts een laag aantal patiënten met EPA. Mensen met EPA zijn relatief vaker zorgmijders of ze bezoeken de praktijk vooral voor andere klachten of vragen. Als gevolg van hiervan kunnen patiënten met EPA in de huisartsenpraktijk minder goed in beeld zijn. En dat terwijl bij ruim 70% van deze patiënten ernstige lichamelijke problemen voorkomen.”

Somatische klachten onderbelicht

“Dikwijls is een structurele begeleiding van deze patiënten ook wat minder in de praktijkorganisatie ingebed,” vult Rijnmond Dokters kaderhuisarts hart- en vaatziekten Lia van der Vorm aan. “Dit werd voorheen immers niet in de NHG-standaard genoemd, inmiddels is dat wel het geval. Bovendien worden er vanuit de GGZ meer van deze mensen naar de huisarts en POH verwezen. Maar de communicatie daaromtrent is niet altijd optimaal, dikwijls is er rondom deze patiënten onvoldoende samenwerking met partijen van buiten de huisartsenpraktijk. In de praktijk blijkt dan ook dat somatische klachten bij deze groep patiënten nogal eens onderbelicht blijven.”

Extra verhoogd risico

Eén van de acties die bij deze patiënten meer aandacht verdient, is CVRM. Wetenschappelijk onderzoek heeft namelijk aangetoond dat patiënten met EPA een verhoogde cortisolspiegel hebben, wat niet alleen zorgt voor stijging van de cholesterolwaarde, maar ook voor toename van gewicht en verhoogde glucosewaardes. Met als gevolg: een extra verhoogd risico op hart- en vaatziekten. Lia: “Dat wordt niet alleen veroorzaakt door leefstijl, ook chronische stress en psychofarmaca spelen hierbij een grote rol. Die combinatie van factoren heeft een negatieve invloed op de kwaliteit van leven bij deze patiënten en resulteert in een aanzienlijk lagere leeftijdsverwachting.”

Samenhang psyche en somatiek

Wat kun je als huisarts met deze informatie? Dat vertellen Noor en Lia tijdens een twee uur durende Rijnmond Dokters scholing over dit onderwerp op 7 september aanstaande. “Dit wordt vooral een kennisoverdracht met een praktische insteek,” zegt Noor. “Om de zorg aan mensen met EPA te verbeteren, is het allereerst goed om te weten over welke patiënten het gaat. Wie heb je in je praktijk? Hoe kun je patiënten selecteren? Hoe werk je samen met POH Somatiek en/of de GGD, wie doet wat? Natuurlijk behandelen we de monitoring van psychofarmaca en leefstijlanamnese, ook de multidisciplinaire richtlijn ‘Somatische screening bij patiënten met een ernstige psychische aandoening’ komt aan bod.”

Deelname scholing is een aanrader

Lia: “De scholing is interessant voor huisartsen, verpleegkundigen en praktijkondersteuners en is gratis voor praktijken die deelnemen aan het Rijnmond Dokters zorgprogramma CVRM. Deelname is echt een aanrader. Denk niet: ‘wat kan ik met mensen met EPA’? De zorg rondom deze patiënten kan met vereende krachten echt verbeterd worden. Juist voor mensen met EPA is CVRM in elke praktijk de moeite meer dan waard.”