PGZ leidt tot doeltreffender zorg én meer werkplezier

De scholing Persoonsgerichte Zorg, die sinds dit jaar ook in de praktijk gegeven wordt, blijkt een succes. Huisarts Burhan Karademir en POH Jeanette van der Meij vertellen hoe een ‘ander’ gesprek de kwaliteit van leven bij patiënten kan verbeteren én hun eigen werkplezier een impuls geeft.

“Mijn praktijk bevindt zich in een achterstandswijk, we hebben veel patiënten die regelmatig met vage klachten naar de praktijk komen,” zegt huisarts Burhan Karademir (Gezondheidscentrum Aelbrechtskade). “Bij bepaalde patiënten lopen we soms echt vast. Het zijn de mensen die je telkens weer moet vertellen dat ze gebaat zijn bij een gezondere leefstijl. Patiënten waarvan je weet dat ze ‘ja’ knikken, maar ‘nee’ doen. Die dus de volgende keer met dezelfde vage klachten naar het spreekuur komen. Zulke consulten kosten negatieve energie én werken frustrerend.”

Andere insteek

Samen met zijn team volgde Burhan de IZER scholing Persoonsgerichte Zorg (PGZ). In deze scholing staat ‘het andere gesprek’ centraal. Suzy Alves, lid van de IZER kerngroep PGZ, PGZ-trainer en verpleegkundig consulent CVRM, vertelt wat dat inhoudt. “Als ik over het IZER programma PGZ praat, zeggen mensen dikwijls ‘maar onze zorg ís toch persoonsgericht?’ Natuurlijk, dat is zo, maar als behandelfilosofie heeft PGZ een andere insteek.”

Wie doet het werk?

Suzy: “Persoonsgerichte zorg focust niet op ziekte en zorg, maar gaat uit van de behoeften, waarden en voorkeuren van een patiënt. Dat vereist een ander gesprek met de patiënt, breder, met het accent op gezondheid en gedrag, welzijn en kwaliteit van levensdoelen. Dat kan wennen zijn, maar is bij sommige patiëntengroepen onmisbaar om hen meer bij hun eigen gezondheid te betrekken en eigen regie te nemen over hun gezondheid.

Veel patiënten zijn nu immers gewend dat de zorgverleners ‘het werk doen’. Er wordt onderzoek verricht, medicatie voorgeschreven en men krijgt adviezen over mogelijke leefstijlaanpassing. Ofwel: we werken aanbodgericht en dan hopen we maar dat de passieve patiënt met die adviezen in beweging komt. Bij zo’n 20% van de complexere chronische zorgpatiënten lukt dat niet. PGZ helpt om de reden daarvan te achterhalen, zodat zorg doeltreffender kan worden.”

Breder inzicht

“Die filosofie spreekt mij aan,” vertelt Jeanette van der Meij, eveneens werkzaam bij Gezondheidscentrum Aelbrechtskade. “Ik werk al een tijdje als POH en dan kan ik wel eens ‘op de automatische piloot’ gaan. Maar daarmee kom je bij sommige patiënten niet tot de essentie. Tijdens de IZER scholing PGZ leer je meer over patiëntenprofielen, het vierbollenmodel en gerichte vraagstelling, daarvoor krijg je de nodige tools aangereikt. Tijdens een consult focus je niet op het ziekteverhaal, maar voornamelijk op kwaliteit van leven. Hoe gaat het thuis? Wat is een goede of slechte dag, wat kunt u nog zelf? Wat zou u nog graag willen? En wat is tijdens dit consult belangrijk voor u? Zulke vragen leveren breder inzicht op, die bewustwording is prettig. Je voelt zelf bij bepaalde patiënten ook dat het anders moet, maar hoe? Als je meer weet van iemands context, kun je gerichter hulp verlenen. Zo verbetert niet alleen de kwaliteit van leven bij de patiënt, je werkplezier neemt eveneens toe.”

Praktijkvoorbeeld

Wat dit in de praktijk kan opleveren, illustreert Jeanette als volgt: “Tijdens het spreekuur zag ik een diabetespatiënt met hoge glucosewaarden die, na een jaar afwezigheid, insuline eiste. Ik stelde andere opties voor, maar de situatie verbeterde niet en bij volgende consulten volgde dezelfde dwingende eis. Ondertussen had ik de PGZ scholing gevolgd en dus koos ik een andere aanpak. Er ontstond een goed gesprek, waarin bleek dat de vrouw veel stress had van zorg voor een groot gezin en familieleden met diabetes. Bovendien begreep ik dat in haar cultuur insuline spuiten het bewijs is dat je echt ziek bent. Pas dan is hulp vragen acceptabel. Met dat inzicht kon ik uit mijn vooroordelen stappen en akkoord gaan met de insuline. De mevrouw kon haar privésituatie aanpakken, haar kwaliteit van leven is aanzienlijk verbeterd. En ik denk niet meer ‘daar gaan we weer’ als ik haar naam in de agenda zie staan.”

Samenwerking

Burhan: “Omdat we als team de PGZ scholing gevolgd hebben, zijn we hiermee praktijkbreed bewuster bezig. Als Jeanette bijvoorbeeld haar bevindingen in een patiëntendossier noteert, weten de andere collega’s eveneens wat er bij een patiënt speelt. De nieuwe werkwijze komt onze samenwerking ten goede, zowel intern als extern.”

Vraag

Suzy tot slot: “Elke verandering begint vanuit een behoefte of vraag. Wil je dat je patiënten achterover blijven leunen of heb je liever patiënten die meedenken over hun eigen levensdoelen? Durf je het oude los te laten en het nieuwe op te pakken? Het is interessant om na te denken over de voordelen die dát kan opleveren.”

In 2018 startte IZER met het PGZ programma, sinds dit jaar wordt de scholing ook op locatie in praktijken verzorgd. Meer weten? Stuur een mail aan,[email protected] of [email protected].