Een gezonde leefstijl begint bij de motivatie
19 september 2023
Gezamenlijke inzet huisartsenorganisaties voor Rijnmonds digitaal zorgplatform Digizorg
10 oktober 2023
De zorg draagt bij aan 7% van de totale CO2-uitstoot in Nederland. Door je praktijk duurzaam in te richten, draag je niet alleen bij aan het verminderen van de milieu-impact, maar ook aan de gezondheid van de patiënt. Als gevolg van klimaatverandering neemt het aantal patiënten met de ziekte van Lyme toe en ontstaan er veel gezondheidsproblemen door de toename van hittegolven. Hoe zorg je er als huisarts voor dat jouw praktijk zo duurzaam mogelijk wordt? Die vraag stelden we aan huisartsen Jessie Neffke en Dennis Pot, oprichters van De Groene Huisarts.
“Als huisartsen hebben we een voorbeeldfunctie,” vertelt Dennis. Hij startte in 2015 met zijn praktijk en werd in 2019 de eerste CO2-neutrale huisarts van Nederland. “Zorgprofessionals worden gezien als een geloofwaardige bron van informatie. Daarom is het belangrijk om het goede voorbeeld te geven, ook op het gebied van duurzaamheid.”
Kleine veranderingen met een grote bijdrage
Kleine veranderingen kunnen al veel bijdragen aan het verduurzamen van de praktijk. Dennis: “Het begint bij bewustwording van de impact die je zelf maakt. Kijk kritisch naar wat je kunt verbeteren. Kleine, praktische zaken dragen al veel bij. Zoals je beeldscherm en de verlichting uitzetten als je de kamer verlaat en de kraan niet onnodig laten stromen.
Het is ook goed te bedenken waar je werknemers woonachtig zijn en hoe ze naar hun werk gaan. Je kunt ze motiveren om vaker met de fiets te gaan in plaats van met de auto. Bijvoorbeeld met een fietsfinanciering of een sportregeling.”
Duurzamere alternatieven
In de zorg worden veel wegwerpmaterialen gebruikt. Dat is niet altijd nodig. “Vroeger gebruikten we bijvoorbeeld alleen metalen specula en hadden we een herbruikbaar lemmet waar we losse mesjes op konden zetten,” legt Jessie uit. Tijdens haar werk als huisarts besefte ze hoeveel impact het verduurzamen van de zorg maakt. “Nu zie je dat veel praktijken wegwerpspecula gebruiken. In plaats van het herbruikbare lemmet is dat nu van plastic en gooi je dat na gebruik met het mesje weg.
Maar je kunt herbruikbare materialen nog steeds inkopen bij de leverancier. Kijk daarbij wel naar bij welke leverancier je bestelt. Soms zijn er andere leveranciers dichter bij je praktijk, dat scheelt uitstoot op gebied van transport. Er zijn ook leveranciers met een duurzame lijn van materialen, onder andere Henry Schein.”
Materiaal is niet altijd nodig
Soms voldoet het ook om materialen niet of minder vaak te gebruiken. Bijvoorbeeld de onderzoeksbankrol. “Veel huisartsen gebruiken dat standaard,” vertelt Dennis. “De meeste mensen zitten met hun kleding aan op de bank. Als je op een stoel zit, maak je die stoel daarna ook niet meteen schoon. Dat papiertje heb ik nu niet standaard op mijn bank liggen. Ik gebruik het alleen wanneer iemand met blote huid in contact komt met de bank.
Daarnaast kun je de vraag of een handeling écht nodig is doortrekken naar al je werkzaamheden. Zo kan er bij het bloedprikken veel bespaard worden. Vaak worden routinematig allerlei hokjes aangekruist, terwijl niet alle bepalingen relevant zijn voor de patiënt. Dat kost niet alleen meer buisjes, maar zorgt ook voor meer uitstoot door transport. Bedenk voordat je iets doet, welke meerwaarde het heeft.”
Farmaceutisch afval
Mede door digitale automatisering krijgen patiënten vaak meer medicijnen dan nodig. “Apotheken bezorgen tegenwoordig medicatie automatisch,” vertelt Dennis. “Dat betekent bijvoorbeeld elke maand 30 pillen. Niet iedereen gebruikt al die 30 pillen, dus dat stapelt zich snel op.” Jessie vult aan: “Bedenk als arts ook of je niet te veel voorschrijft. Door zinnige en zuinige zorg toe te passen voorkom je polyfarmacie. Wanneer patiënten alleen gebruiken wat ze nodig hebben en zo min mogelijk medicijnen overhouden scheelt dat een hoop.”
Naast dat huisartsenpraktijken veel afval creëren, wordt ook niet al het farmaceutisch afval goed afgevoerd. Bij de praktijken, maar ook bij de patiënt kan veel verbeterd worden. “Spoel nooit medicijnen door de gootsteen of door de wc. Dat gebeurt nog regelmatig,” vertelt Jessie. Medicijnresten zijn namelijk moeilijk uit het water te zuiveren. En dat is slecht voor het milieu. “Medicatie is chemisch afval. Dat moet op hoge temperatuur worden verwerkt. Je kunt resten inleveren als chemisch afval, of bij de apotheek.”
Door kritisch te kijken naar het totaalplaatje van de praktijk kom je een heel eind. De kleine stappen die je kunt zetten, zorgen samen voor een duurzamere praktijk. Gaat jouw praktijk hiermee ook aan de slag? Kijk op De Groene Huisarts voor meer tips en adviezen.
