Naar een gezonde leefstijl: “Stop met adviseren, start met begeleiden”
19 september 2023Duurzaamheid in de huisartsenpraktijk
19 september 2023Patiënten blijvend motiveren om hun leefstijl te veranderen? Volgens huisarts Alisina Zarba begin je daarmee door in te spelen op latent aanwezige motivatie. Hij verdiepte zich uitvoerig in het effect van gezonde voeding op het menselijk lichaam en deelt zijn kennis tijdens informatieavonden met geïnteresseerde patiënten. “Pushen is geen optie, in je drukke praktijk gaat dat ‘m niet worden.”
Huisarts Alisina Zarba (Huisartsenpraktijk Barendrecht) is een groot voorstander van preventie en begeleiding van patiënten. “Onze praktijk doet mee met het initiatief ‘Looprecept’ en we brengen al jaren een gezonde leefstijl onder de aandacht van onze patiënten, via ons CVRM-spreekuur, wachtkamerschermen en in onze nieuwsbrief. Tijdens de volle praktijkuren kan ik geen zeer actieve benadering toepassen, maar ik ben wel altijd alert. Is er sprake van overgewicht of klaagt men over vermoeidheid? Dan laat ik het bloed onderzoeken. Als de bloeduitslag geen vermoeidheid aantoont, onderzoek ik tijdens het consult de mogelijke oorzaken van vermoeidheid. Blijkt er behoefte te zijn aan meer informatie over een andere leefstijl, dan nodig ik de patiënt uit voor een uitgebreider consult en gaan we verder het gesprek aan. Je hebt natuurlijk het liefst dat iemand op eigen kracht en met de juiste informatie zelf aan de slag gaat. Is dat geen optie, dan zijn er diverse partijen in onze omgeving die met een GLI behulpzaam kunnen zijn.
Een paar jaar geleden heb ik zelf gekozen voor een gezondere leefstijl, waarbij ik blijvend wat kilo’s ben afgevallen. Dat valt sommige patiënten op en vormt dan een mooi aanknopingspunt voor een gesprek. “Goh dokter, u was wat kilo’s kwijt en die blijven weg, hè? Hoe doet u dat?!’”
Aanknopingspunt
“Ik wil dat mijn advies aansluit op de intrinsieke motivatie van de patiënt, pushen is geen optie, in mijn drukke praktijk gaat dat ‘m niet worden. Daarom ben ik een aantal jaren geleden gestart met het organiseren van informatieavonden over gezonde voeding. Tijdens de meest recente avond, dit voorjaar, kwamen er zestig à zeventig mensen. Ik doe dit in mijn vrije tijd, maar dat geldt ook voor de aanwezigen. Dat duidt dus al op een bepaalde motivatie.
Mijn boodschap? ‘We leven in een ‘toxic environment’, u bent de enige die uw gezondheid kan beschermen. Dat is geen makkelijke uitdaging. U zwemt tegen een grote stroom in en u zult voorbereid moeten zijn op opmerkingen van anderen. Maar de volhouder zal merken hoe lichaam en geest reageren op een andere leefstijl.’ Hoe gezonder de patiënten leven en eten, hoe minder vaak ze mij nodig hebben, tenzij het om pure pech of onvoorziene omstandigheden gaat.”
Voldoening
Tijdens de informatieavonden komt vooral gezonde voeding aan de orde. “Ik ben geen diëtist, maar heb me uitvoerig verdiept in het effect van voeding op bepaalde lichamelijke en mentale symptomen en de bloedwaarden in het menselijk lichaam. Het zou geweldig zijn als ook lichaamsbeweging en mentaal welbevinden op deze avonden aan bod zouden kunnen komen, liefst met inbreng van deskundigen in deze disciplines. Ideeën genoeg, wie weet.
Ik wil vooral de vonk zijn die de waakvlam laat ontbranden. Ik bied informatie, wijs de weg naar andere hulpverleners. Inmiddels is er al bij bijna dertig mensen sprake van permanente gedragsverandering of afbouw van medicatie. Dat geeft hen een betere kwaliteit van leven en biedt mij veel voldoening.”
Wetenschappelijk onderzoek
Prof. dr. Ingrid Steenhuis verricht wetenschappelijk onderzoek naar eetgedrag, leefstijlverandering en afvallen. Haar motto? ‘Stop met adviseren, begin met begeleiden’. Lees hier het interview met haar dat in september 2023 verscheen in Rijnmond Dokters in Beeld.