“Zonder goede samenwerking kun je geen goede zorg leveren”
29 juni 2023
Oplossingsgerichte zorg bieden met Positieve Gezondheid
19 september 2023
Armoede, schuld en gezondheid zijn nauw met elkaar verbonden. Zeker in Rotterdam, al jaren de armste stad van Nederland, levert dat schrijnende situaties op. “Achteraf snapte mijn huisarts waarom de medicatie voor mijn schildklier niet aansloeg. Door de enorme stress woog ik nog maar 48 kilo.”
Ruim 87.000 Rotterdammers leven onder de armoedegrens, zij kunnen niet (meer) voorzien in de eerste levensbehoeften. ‘Wie arm is, leeft gemiddeld 25 jaar korter in goede gezondheid. Dat maakt armoede tot een ergere ziekteverwekker dan overgewicht of roken’, schrijft Ruben Mersch in zijn column ‘Armoede maakt je doodziek’.
“Dat begint bij gezonde voeding,” stelt Gerlinda Robbertsen, zakelijk leider van de Rotterdamse stichting Goud van Noord. “Met een minimaal wekelijks leefbudget is gezonde leefstijl bijna onmogelijk. Kinderen gaan met honger naar school, warme maaltijden worden overgeslagen. Vitamine D wordt niet meer gekocht, luiers worden minder vaak verwisseld. Recent onderzoek van de Commissie sociaal minimum toont aan dat mensen met een laag inkomen de komende jaren tot honderden euro’s per maand tekort komen.”
Zo ontstaan misverstanden
Maar huisartsenzorg is toch altijd toegankelijk, vallende onder de basiszorg? “Zeker, maar dan begint het pas. Als je het eigen risico en aanvullende verzekering niet kunt betalen, is heel veel zorg buiten bereik. Fysiotherapie, medicijnen of een doosje pleisters? Elke euro telt zwaar. Zulke keuzes geven veel stress, die patiënten vanuit schaamte niet snel bij de huisarts bekend maken. Mensen weten hun armoede vaak ook goed te verbergen. Dus wordt zorg gemeden en ontstaan er bij zorgverleners misverstanden.”
Machteloos
“Ik had een goede baan, studeerde ’s avonds en was blij met mijn gezin. Maar toen mijn man een gok- en drankverslaving bleek te hebben, ging het mis,” blikt Marjorie Malbons - oprichtster/directeur van de Rotterdamse stichting MAIT (Mijn Administratie Is Top) - terug. Ze kreeg te maken met huiselijk geweld, een scheiding, twee beroertes en een zware schildklieraandoening. Toen werd ze afgekeurd. “Ik wist niet wat me overkwam. Ik ben opgevoed dat je zelf je zaken regelt, maar met mijn uitkering lukte dat niet meer.
Medische kosten kwamen bovenop de vaste lasten, er ontstond een flinke schuld. Ik wist niet waar ik hulp kon vragen, was bang dat ik met Kinderbescherming of Jeugdzorg te maken zou krijgen. Uiteindelijk moest ik wel. Via de gemeente en de Kredietbank kwam ik onder bewind te staan.
Ik kreeg wekelijks € 70 leefgeld voor mijn vijf kinderen en mezelf, de riem werd super strak aangetrokken. Voedselbank, minimaal boodschappen doen, koken met groenten uit de schooltuintjes van mijn kinderen, bijbaantjes voor de twee oudsten en vooral de kinderen heel veel weigeren: ik heb me nog nooit zo machteloos gevoeld. Ik solliciteerde, maar werd nergens aangenomen. Ik ben jarenlang niet bij de tandarts geweest, wist niet dat mijn kinderen dat wél konden. Dat alles gaf zó veel stress, op een bepaald moment woog ik 48 kilo. Mijn situatie besprak ik pas op het laatst met de huisarts. Die snapte toen dat die enorme stress de reden was waarom mijn schildkliermedicatie niet aansloeg.”
Overlevingsstand
De huisarts kan een sleutelrol spelen bij het signaleren van armoede en verwijzen naar het sociaal domein. Gerlinda: “Luisteren vanuit de visie van positieve gezondheid is belangrijk, want dan kijk je naar de hele mens en hoe deze zich verhoudt tot zijn omgeving. Ook helpt het als je misverstanden over hulpverlening kunt wegnemen. Bij de hulp van een wijkteam hoeft iemand bijvoorbeeld niet bang te zijn om de eigen regie te verliezen, die angst horen wij vaak. Twijfel aan therapietrouw? Vraag of mensen medicatie kunnen betalen. Bedenk dat mensen wel willen, maar niet kunnen, ze staan in de overlevingsstand.”
Marjorie: “Bij MAIT zien we mensen die letterlijk ziek geworden zijn van de stress. Heeft iemand een combinatie van ‘vage’ klachten? Misschien speelt er meer dan je denkt. Kijk of iemand aanvullend verzekerd is, vraag of de eigen bijdrage problemen oplevert en help mensen naar organisaties die oplossingen bieden.”
Uitgebreid overzicht
Naast de in dit artikel genoemde organisaties zijn er nog meer hulpverlenende instanties voor mensen die in armoede leven. www.hulpbijarmoede.nl, een non-profit initiatief van het Armoedefonds, brengt het veelzijdige gratis hulpaanbod in Rotterdam en omstreken – tot 25 km – zo volledig mogelijk in beeld.
